Hij spreekt graag en gemakkelijk en ziet ‘de speech’ als een belangrijk onderdeel in zijn rol als eerste burger van de gemeente Borne. Ooit begonnen als speechschrijver van de Gouverneur van Limburg, gebruikt hij nog dagelijks de retorische lessen die hij daar heeft opgedaan. Burgemeester Rob Welten over het belang van een goede toespraak. “Je eerste indruk kun je met een toespraak heel goed managen.”
Onlangs kwam hij bij het opruimen van zijn werkkamer nog een stapel speeches tegen uit zijn tijd als speechschrijver voor de Gouverneur van Limburg, Sjeng Kremers. Omdat hij zoveel mogelijk papierloos wil werken, heeft hij ze na al die jaren toch maar door de papierversnipperaar gedaan. Met enige weemoed. “Met genoegen herkende ik het zweet waarmee ik die speeches heb geschreven. Dat waren echt ambachtelijke werkjes. De Gouverneur wilde alles uitgeschreven hebben. Vervolgens wist hij de toespraak toch zo te brengen alsof hij zonder papier sprak. Die tijd vormde een goede leerschool.”
Welke rol speelt het speechen in uw functie?
Tachtig procent van mijn werk bestaat uit communiceren. Praten en luisteren. Boodschappen halen en brengen. Als burgemeester ben ik een punt in het netwerk waar veel lijntjes samenkomen. Je kunt nog zo’n goed bestuurder zijn, maar als je het niet weet over te brengen, dan is je resultaat suboptimaal. Je kunt alleen een succesvol bestuurder zijn als je mensen weet te inspireren en te overtuigen. Dat kan in één op één contacten, maar als je dat door middel van een toespraak voor een groep doet, dan is dat veel effectiever. Ik denk ook dat het belang van een goede toespraak toeneemt.
Waarom denkt u dat?
In de huidige netwerkmaatschappij heb je veel meer contacten buiten je eigen domein dan vroeger. Relaties zijn steeds vluchtiger. De eerste indruk is daarom steeds belangrijker geworden en die kun je met een speech heel goed managen.
Via een aantal omwegen, bekleedt Welten nu een aantal jaren het burgemeestersambt in de gemeente Borne. Uit een onderzoek van de Twentsche Courant Tubantia en RTV Oost blijkt zelfs dat hij zich de machtigste persoon van Twente mag noemen. Welten bekleedt met zijn bestuursfuncties en commissariaten de meeste sleutelposities in Twente. Zelf ziet hij zich liever als bruggenbouwer omdat hij zijn netwerk kan aanspreken. In zijn functie wil hij ook niet zijn eigen persoon voorop stellen, maar de samenleving.
Is dat niet wat al te bescheiden?
Nee, teveel aandacht voor mijn persoon zou afleiden van mijn missie. Ik ben hier gekomen om de overheid te hervormen. Oude staatkundige structuren werken niet meer en als overheid zullen we ons meer moeten aanpassen aan de samenleving. In onze gemeente hebben we de toekomstvisie ‘Mijn Borne 2030’ opgesteld. De input daarvoor kwam voor het grootste gedeelte van onze inwoners. Zelf ben ik alleen als procesbegeleider bij dat project betrokken geweest.
Welke toespraak is u het meeste bijgebleven?
Mijn installatietoespraak. Daarin heb ik die hervormingsideeën geschetst. Alle andere toespraken borduren daarop voort. Met die missie is het makkelijk om een speech op te bouwen. De kunst is dan alleen nog om het bij de diverse doelgroepen te laten aansluiten.
Hoe doet u dat?
Ik heb ook een achtergrond als historicus en ik grijp daarom ook graag terug naar het verleden. Ik ben ervan overtuigd dat als je de geschiedenis niet kent, je het heden ook niet begrijpt. Daarnaast maak ik graag gebruik van metaforen. Het is ook weleens voorgekomen dat ik mijn toespraak doormidden scheurde en de zaal vroeg om met vragen te komen. Die interactie met het publiek vind ik belangrijk. Je ziet ook wel bestuurders die na hun toespraak de bijeenkomst meteen verlaten. Dan sla je volgens mij de plank mis. De follow-up vind ik minstens zo belangrijk.
Heeft dat effect?
Ik denk het wel. Ik probeer in ieder geval kritisch op mijn eigen optreden te blijven en organiseer dat ook. Dan vraag ik ambtenaren om eens in de gaten te houden hoe de toespraak overkomt. Mijn valkuil is dat ik teveel praat. Ik moet erop letten om niet teveel bijzinnen te gebruiken. Ik gun mijzelf ook vaak te weinig voorbereidingstijd. Bovendien werk ik in een relatief kleine organisatie, waardoor ik vaak zelf de bouwstenen voor een speech moet verzamelen.
Wie vindt u een goede spreker?
Ik ben altijd erg gecharmeerd geweest van Hans van Mierlo. Ook Camiel Eurlings deed het als minister erg goed. Een plezierige spreker, met een charismatische uitstraling. Goed op de inhoud en daarnaast weet hij een echt contact met het publiek te krijgen. Ik zou eigenlijk ook Jan Peter Balkenende in dit rijtje willen noemen. Hij had zijn uitstraling niet mee, maar zijn boodschap heb ik altijd gewaardeerd. Hij was beter als de camera’s uitstonden. Ik vind zelf dat we hem tekort gedaan hebben.
Lees ook de interviews met ‘de journalist’, ‘de uitvaartspreker’ en ‘de gepensioneerde speechschrijver’.
